Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz.U.2024.731) wprowadza rewolucyjne zmiany w zakresie dostępności cyfrowej. Regulacja ta stanowi implementację Dyrektywy UE 2019/882, tzw. „Europejskiego aktu o dostępności” i fundamentalnie zmienia podejście do projektowania produktów i usług cyfrowych.
Ustawa obejmuje różne kategorie podmiotów gospodarczych, szczególnie:
- Usługodawców oferujących usługi handlu elektronicznego
- Producentów określonych produktów cyfrowych
- Importerów i dystrybutorów tych produktów
Przepisy dotyczą w szczególności usług świadczonych „na odległość za pośrednictwem stron internetowych i usług opartych na urządzeniach mobilnych, w celu zawarcia umowy konsumenckiej”. Oznacza to, że sklepy internetowe i platformy e-commerce będą musiały dostosować się do nowych wymogów.
Wyjątek stanowią mikroprzedsiębiorcy (zatrudniający mniej niż 10 pracowników, z rocznym obrotem lub sumą bilansową nieprzekraczającą 2 mln euro), dla których przewidziano pewne wyłączenia.
Ustawa weszła w życie 28 czerwca 2025 roku. Istnieje okres przejściowy – umowy zawarte przed tą datą mogą nadal obowiązywać w niezmienionej treści do ich wygaśnięcia, jednak nie dłużej niż do 28 czerwca 2030 roku.
Kluczowe obowiązki usługodawców
- Przede wszystkim ocena zgodności usługi z wymaganiami dostępności. Dla zobrazowania przykładu sklep internetowy musi przeprowadzić i udokumentować analizę swojej strony pod kątem dostępności dla osób niewidomych, słabowidzących, głuchych i z niepełnosprawnościami ruchowymi.
- Publiczne udostępnianie informacji o dostępności, dla przykładu na stronie sklepu powinna znajdować się sekcja „Dostępność”, zawierająca informacje o zastosowanych rozwiązaniach dostępnościowych, np. możliwość nawigacji za pomocą klawiatury czy kompatybilność z czytnikami ekranu.
- Wdrożenie procedury skargowej, idąc dalej sklep musi udostępnić formularz umożliwiający zgłoszenie problemów z dostępnością oraz rozpatrzyć skargę w ciągu 30 dni (w wyjątkowych przypadkach 60 dni).
- Dokumentacja i przechowywanie informacji. Sklep musi przechowywać dokumentację dotyczącą dostępności przez cały okres oferowania usługi.
Wymagania dostępności opierają się na standardzie WCAG 2.1 i obejmują cztery kluczowe zasady:
- Postrzegalność, co oznacza, że informacje muszą być prezentowane w sposób dostrzegalny dla wszystkich użytkowników.
- Funkcjonalność, czyli elementy interfejsu muszą być obsługiwane przez wszystkich użytkowników na wszystkich urządzeniach.
- Zrozumiałość, co za tym idzie informacje i obsługa muszą być zrozumiałe.
- Kompatybilność, oznacza, że treści muszą być kompatybilne z różnymi programami i technologiami wspomagającymi.
Wdrożenie wymogów ustawy wymaga przemyślanego podejścia, ale przy odpowiednim planowaniu może być przeprowadzone etapowo i efektywnie kosztowo. Co ważne, dostępność to nie tylko wymóg prawny, ale także szansa na dotarcie do szerszej grupy klientów, w tym 87 milionów osób z niepełnosprawnościami w UE.
Praktyczne aspekty wdrożenia ustawy o dostępności cyfrowej dla Usługodawców oferujących usługi handlu elektronicznego
Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz.U.2024.731) wprowadza nowe obowiązki dla firm oferujących usługi online. Weszła ona w życie 28 czerwca 2025 roku, a jej celem jest zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami równego dostępu do produktów i usług cyfrowych.
Dostępność cyfrowa opiera się na czterech kluczowych zasadach, które każdy przedsiębiorca powinien zrozumieć i wdrożyć:
Postrzegalność – informacje muszą być możliwe do odbioru przez wszystkich
Jeśli na stronie internetowej sklepu znajduje się zdjęcie czerwonego garnka, powinno ono zawierać tzw. tekst alternatywny, który opisuje produkt: „Czerwony garnek stalowy z pokrywką szklaną, pojemność 2 litry, z ergonomicznymi uchwytami”. Dzięki temu osoba niewidoma, korzystająca z czytnika ekranu, może „zobaczyć” produkt poprzez jego słowny opis.
Natomiast jeśli sklep posiada film prezentujący sposób użycia miksera, powinien on zawierać napisy dla osób niesłyszących oraz, w miarę możliwości, audiodeskrypcję opisującą, co dzieje się na ekranie.
Funkcjonalność – interfejs musi być obsługiwany przez każdego
Menu sklepu internetowego powinno być dostępne nie tylko przy użyciu myszy, ale również klawiatury. Oznacza to, że osoba z niepełnosprawnością ruchową, która nie może korzystać z myszy, powinna móc poruszać się po stronie za pomocą klawiszy tab (przejście do następnego elementu) i enter (aktywacja przycisku lub linku).
Jeśli na stronie jest ograniczenie czasowe na dokończenie zakupu (np. zarezerwowany produkt w koszyku na 15 minut), należy zapewnić możliwość przedłużenia tego czasu. Można to zrobić poprzez komunikat: „Twoja sesja wygaśnie za 3 minuty. Czy chcesz ją przedłużyć?” z wyraźnym przyciskiem „Przedłuż sesję”.
Zrozumiałość – informacje i obsługa muszą być jasne dla wszystkich
Komunikaty o błędach w formularzu zamówienia powinny być precyzyjne i zawierać wskazówki, jak je poprawić. Zamiast ogólnego „Błąd formularza”, lepiej napisać: „Nieprawidłowy format kodu pocztowego w polu 'Kod pocztowy’. Poprawny format to: 00-000”.
Wszystkie etykiety w formularzu powinny być jasne i widoczne przez cały czas. Zamiast używać podpowiedzi, które znikają po kliknięciu w pole (np. „Wpisz kod pocztowy”), należy stosować stałe etykiety nad polami (np. „Kod pocztowy:”).
Kompatybilność – treści muszą działać z różnymi technologiami wspomagającymi
Strona internetowa sklepu powinna być prawidłowo odczytywana przez programy czytające zawartość ekranu. Wymaga to odpowiedniej struktury dokumentu, z wyraźnie zaznaczonymi nagłówkami, listami i sekcjami. Przykładowo, lista produktów powinna być faktyczną listą w strukturze strony, a nie tylko wizualnie wyglądać jak lista.
Najważniejsze obowiązki dla e-sklepów:
- przeprowadzenie i udokumentowanie oceny dostępności swojej strony
- umieszczenie na stronie informacji o stopniu jej dostępności
- wdrożenie systemu przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących dostępności
- zapewnienie, że cały proces od wyboru produktu po płatność jest dostępny
Sklep internetowy powinien umożliwić zgłaszanie problemów z dostępnością m.in. poprzez:
- Formularz lub adres e-mail do zgłaszania problemów z dostępnością
- Czas na odpowiedź: 30 dni (lub 60 dni w skomplikowanych przypadkach) – jeśli sklep nie odpowie w terminie, skargę uznaje się za rozpatrzoną zgodnie z żądaniem klienta
- Odpowiedź musi zawierać informację, czy skarga została uznana, a jeśli tak – kiedy problem zostanie rozwiązany
Brak dostosowania się do wymogów ustawy może prowadzić do:
- Kar finansowych – do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, ale nie więcej niż 10% rocznego obrotu firmy
- Nakazu dostosowania strony do wymagań dostępności
- Zakazu oferowania usług niespełniających wymagań
Ustawa uwzględnia zasadę proporcjonalności, co oznacza, że niektóre wymagania dostępności nie muszą być spełnione, jeśli wymagałyby fundamentalnej zmiany charakteru usługi lub stanowiłyby nieproporcjonalnie duże obciążenie dla firmy. Mały sklep internetowy może argumentować, że koszt zatrudnienia na przykład specjalisty ds. dostępności do tworzenia audiodeskrypcji wszystkich filmów produktowych jest nieproporcjonalny do jego przychodów. Jednak musi to udokumentować i nadal zapewnić podstawowe elementy dostępności, takie jak napisy dla osób niesłyszących.
Jego kilkuletnie doświadczenie w renomowanych śląskich kancelariach obejmuje udział w złożonych procesach akwizycji i inwestycji, w tym dla czołowego przedsiębiorcy w branży farmaceutycznej. Specjalizuje się w obsłudze przedsiębiorców, procesach fuzji i przejęć, due diligence oraz prawie korporacyjnym. Wyróżnia się umiejętnością łączenia wiedzy teoretycznej z praktycznym podejściem do zagadnień prawnych i biznesowych. Jego zaangażowanie w ciągły rozwój przejawia się w aktywnym członkostwie w organizacjach branżowych oraz nieustannym poszerzaniu wiedzy. Jego przygotowanie i doświadczenie czynią go cennym wsparciem dla klientów kancelarii, szczególnie w obszarach prawa korporacyjnego i obsługi podmiotów gospodarczych.
W kręgu jego zainteresowań pozostaje również dyplomacja i stosunki międzynarodowe, z czym wiąże się odbyty staż w Konsulacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Toronto. Biegle włada językiem angielskim i posiada podstawową znajomość języka niemieckiego.